Nietypowa żałoba

Spokojny chaos
Sandro Veronesi 
 
tłumaczenie: Anna Osmólska-Mętrak, Natalia Mętrak
tytuł oryginału: Chaos calmo
seria/cykl wydawniczy: Europa odnaleziona
wydawnictwo: Draft Publishing
data wydania: 14 października 2013
liczba stron: 360
ocena: 4/6





       Draft Publishing, wydawca magazynu o Włoszech „La Rivista”, jakiś czas temu rozpoczął cykl  “Europa odnaleziona”. Jest to seria przekładów dzieł współczesnych pisarzy europejskich, dotychczas nie tłumaczonych na język polski, która ma na celu nie tylko przybliżenie literatury innych państw, lecz również pokazanie Europy polskiemu czytelnikowi z całkiem innej perspektywy. Wszystkie książki wchodzące w skład w/w cyklu zostały uhonorowane ważnymi nagrodami literackimi w krajach pochodzenia swoich autorów. Pierwszą publikacją z tego zestawu jest "Spokojny chaos" Sandro Veronesiego, włoskiego pisarza i dziennikarza. W 2006 roku zdobył Premio Strega, najbardziej prestiżową nagrodę literacką we Włoszech. Korzystając z okazji postanowiłam osobiście poznać jedną z najgłośniejszych włoskich powieści ostatnich lat. Jak przebiegło owe spotkanie? Zapraszam do lektury.

Niekiedy życie potrafi z nas mocno zakpić. Czterdziestotrzyletni Pietro Paladini przekonał się o tym osobiście. Niemal w tym samym czasie, kiedy ratował tonącą kobietę, Lara jego partnerka życiowa umierała na oczach ich dziesięcioletniej córki Claudii. W dniu, w którym miał być ich ślub, odbył się pogrzeb. Ironia losu w czystej postaci. Mężczyzna wspólnie z córką próbuje jakoś odnaleźć się w nowej sytuacji. Radzą sobie jednak zaskakująco łatwo. Nie ma łez, bólu, smutku czy rozpaczy. Oboje zachowują się, jakby nic się nie stało. W głębi duszy Pietro obawia się, że niewypowiedziane emocje nagromadzone w Claudii w końcu znajdą w niej ujście, dlatego zamierza być przy niej przez cały czas. Tylko dzięki temu udowodni, że zawsze można na niego liczyć. Zatem codziennie czeka na córkę przed szkołą dopóki nie skończy zajęć lekcyjnych. Co z tego dalej wyniknie? Czy to jest zwyczajna troska o własne dziecko, czy może początek jakiegoś dziwnego szaleństwa?

Mam mętlik w głowie i nie wiem, co mogę napisać o tej książce. To dość specyficzna lektura, jednocześnie na swój sposób nieprzeciętna. Autor skupił się przede wszystkim na ujęciach kognitywistycznych głównego bohatera analizując jego umysł, świadomość i pragnienia, dzięki czemu możemy wejść w jego najgłębsze zakamarki duszy poznając różne stopnie osobowości. Pietro nie czuje żałoby. Jego życie zmienia się o 180 stopni, lecz mimo to tłumi w sobie wszelkie emocje. Szaleje wewnątrz, ale na powierzchni pozostaje spokojny. Dla niego liczy się tylko i wyłącznie siedzenie w samochodzie przed szkołą i czekanie na swoją córkę. Reszta świata musi się dostosować. Najbliższa rodzina, przyjaciele, znajomi oraz współpracownicy patrzą z obawą na nietypowe zachowanie wdowca. Starają się jednak zrozumieć i zaakceptować ten stan rzeczy. W jakim kierunku to wszystko się potoczy? Zobaczcie sami.

Liczyłam na coś zgoła odmiennego. Wprawdzie historia sama w sobie jest poruszająca, niestety jej przekaz nie do końca trafił do mojego serca. Być może moje horyzonty myślowe są zbyt ubogie, aby pojąć wyjątkowość tej lektury. Myślałam, że Paladini będzie rozkładać na czynniki pierwsze swoją przeszłość oraz pokaże, jak mocno dotknęła go strata partnerki. Tymczasem skoncentrował swoją uwagę na teraźniejszości i przyziemnych sprawach. Ogólnie nie jest źle. Narracja jest bez zarzutu, ale momentami przytłacza nadmierną ilością długich i szczegółowych opisów. Akcja płynie wolno, dopiero w drugiej połowie lekko przyśpiesza. Osobiście wolę bardziej dynamiczne działania, dlatego w trakcie lektury nieraz odczuwałam delikatne zniecierpliwienie. Na uznanie zasługuje natomiast zakończenie, które dosłownie zbiło mnie z pantałyku. Nie myślałam, że autor wybierze tak nietypowe, oryginalne i jedyne w swoim rodzaju rozwiązanie. Jestem pod wrażeniem.

Tytuł tej książki idealnie odzwierciedla jej treść. Bez wątpienia panuje w niej powściągliwy nieład. Sandro Veronesi zręcznie lawiruje na granicy racjonalizmu i fantazji. Główny bohater musi stawić czoła nie tylko swojej przeszłości, lecz także skonfrontować się ze swoimi emocjami i wartościami. Każdy, kto umie czytać między wierszami będzie umiał odpowiednio docenić walory tej niecodziennej publikacji. Ja miałam z tym pewne problemy, ale liczę na to, że waszym przypadku będzie inaczej.

,,Spokojny chaos’’ to bardzo charakterystyczna, unikatowa lektura. Opowiada o losach zagubionego człowieka, który próbuje odnaleźć siebie i o dziecku, które powiedziało mu wielką mądrość. Polecam również jej ekranizacje z Nannim Morettim w roli głównej. Mam nadzieję, że znajdziecie w tej historii coś dla siebie. Zapraszam wszystkich zainteresowanych.