| Borysław Czyżak "Kolekcja. Opowieść o współczesnej sztuce polskiej" Premiera: 31 lipca 2024 ******
Kolekcja to nie tylko zbiór dzieł – to opowieść o podróży przez życie
i sztukę. Borysław Czyżak z wrażliwością i głębią wprowadza nas w świat
ośmiu wybitnych postaci: Magdaleny Abakanowicz, Marii Anto, Zuzanny Janin,
Kojego Kamojego, Jarosława Modzelewskiego, Erny Rosenstein, Henryka
Stażewskiego i Wacława Taranczewskiego. Choć minimalistyczną twórczość
Kamojego od surrealistycznych wizji Rosenstein zdaje się dzielić niemal
wszystko, bohaterki i bohaterowie książki tworzyli w tych samych czasach.
Nie potrzebowali jednolitego programu – łączyły ich wspólnota doświadczeń i
więzy przyjaźni.
W tej wciągającej biografii pokolenia Czyżak odmalowuje nie tylko sylwetki
twórców i twórczyń, ale także kontekst, w którym funkcjonowali, i przemiany
zachodzące w artystycznym świecie – i poza nim. Jednocześnie w
duchu slow art zachęca do niespiesznego obcowania ze sztuką i
wielokrotnego powracania do tych samych dzieł, odkrywania ich ciągle na
nowo.
Kolekcja to hołd dla osobistego odbioru sztuki, dla tego, jak
dzieło oddziałuje na nasze zmysły i emocje. To książka dla tych, którzy
pragną zrozumieć sztukę współczesną i są otwarci na poszukiwanie własnej
drogi do niej – także przez pryzmat własnych doświadczeń i refleksji.
Borysław Czyżak zabiera nas ze sobą w podróż, która nie ma jednego
celu. Jednych porwie opowieść o sztuce i życiu Marii Anto, drugich odkrycie
zapomnianego nieco malarstwa kolorysty Wacława Taranczewskiego, a jeszcze
innych uwiedzie historia Gruppy i Jarosława Modzelewskiego. Autor zaraża
pasją i imponuje dociekliwością, a przede wszystkim darem przenikliwego
spojrzenia. To, co i jak widzi, to efekt wieloletnich wojaży, odwiedzin,
rozmów i lektur. Jego pasja to nie tylko podziw dla wybitnych dzieł.
Odrębne spojrzenie autora stoi na równi z jego wątpliwościami, próbami
zrozumienia i przedstawienia czytelnikom i czytelniczkom własnej ścieżki,
którą podążał, odkrywając poszczególnych artystów i artystki. Kolekcja to
książka o patrzeniu na sztukę jak na proces, w trakcie którego poznajemy
nie tylko prace i ich twórców, ale również samych siebie.
– Agnieszka Rayzacher, krytyczka i kuratorka sztuki
Książka [Czyżaka] jest kolekcją wyobraźni, to autobiografia życia ze
sztuką: od pierwszych naiwnych zachwytów po wkroczenie na ścieżkę badacza
zgłębiającego sekrety swoich bohaterów i bohaterek.
– ze wstępu Marty Czyż, historyczki sztuki i kuratorki
Żeby widzieć, trzeba wiedzieć. Taką naukę wyniosłam ze studiów historii
sztuki. Prawda, jednak niewystarczająca. Opowieści o doświadczaniu dzieł
sztuki, którymi dzieli się z nami Borysław Czyżak, uświadomiły mi, że żeby
widzieć, trzeba chcieć patrzeć i odczuwać. Poznanie przychodzi w miarę
patrzenia. Dzisiaj, w dobie pospiesznego scrollowania, pochwała
koncepcji slow art oraz przytoczone przez autora słowa profesora
Mieczysława Porębskiego «Do zobaczenia obrazu potrzebne jest krzesło»
nabierają szczególnej mocy. W zbiorze subiektywnych esejów Borysława
Czyżaka dostajemy przekrojowy obraz sztuki polskiej XX wieku, erudycyjnie
pogłębiony o tło historyczne, społeczne, polityczne, towarzyskie, z
odwołaniami do dokonań artystów ze świata. Bo sztuka nie dzieje się w
próżni.
– Małgorzata Czyńska, pisarka i historyczka sztuki Skusicie się? |
